Ở bài viết này, mình sẽ hướng dẫn cách chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu. Thị trường chứng khoán gần đây đang tăng trưởng cực kì sôi động. Với hàng loạt kỉ lục mới được thiết lập, như đỉnh cao nhất lịch sử 1374 (4/6/2021), số lượng người mở tài khoản chứng khoán tăng kỉ lục trong đầu năm 2021. Rồi trên khắp các diễn đàn, mạng xã hội đâu đâu cũng thấy mọi người khoe lãi. Nhưng bên cạnh đó, cũng rất nhiều người không được may mắn như thế.
Vậy chơi chứng khoán như thế nào? Bắt đầu từ đâu? Làm thế nào để chơi chứng khoán thành công mà không sợ lỗ mà thu được lợi nhuận cao? Rất nhiều câu hỏi được đặt ra cho những người mới, hay còn gọi là nhà đầu tư F0. Ở bài viết này, mình sẽ đi giải đáp những câu hỏi đó cho các bạn.
Mục lục
Bạn muốn đầu tư chứng khoán, vậy chứng khoán là gì?
Chứng khoán là giấy chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản hoặc phần góp vốn của của người sở hữu chứng khoán vào công ty hay tổ chức phát hành. Có nhiều loại chứng khoán cũng như các sản phẩm liên quan với nó trên thị trường như:
- Cổ phiếu
- Trái phiếu
- Chứng quyền
- Chứng chỉ quỹ đầu tư
- Chứng khoán phái sinh …
Ở Việt Nam, khi nhắc đến đầu tư chứng khoán, chúng ta thường hiểu với nhau là đầu tư cổ phiếu. Cổ phiếu là giấy chứng nhận phần tiền góp vốn của nhà đầu tư vào công ty cổ phần. Người nắm giữ cổ phiếu là chủ sở hữu của công ty hay còn gọi là cổ đông của công ty.
Hiện nay chứng khoán phái sinh cũng đang phát triển mạnh mẽ, là một kênh đầu cơ rất thú vị có thể mang lại lợi nhuận cao trong thời gian ngắn, nhưng rủi ro rất cao, và chỉ phù hợp với những trader chuyên nghiệp. Trong bài viết này, mình sẽ tập trung nói về việc đầu tư cổ phiếu hay còn gọi là chứng khoán cơ sở vì nó an toàn và phù hợp với đại đa số mọi người.
Kiếm lợi nhuận từ đầu tư cổ phiếu như thế nào?
Có 3 cách kiếm lợi nhuận từ chơi chứng khoán như sau:
- Mua giá thấp bán giá cao để ăn chênh lệch giá.
- Hưởng cổ tức từ công ty, tức là khi công ty làm ăn có lãi, thì hàng năm sẽ chia cổ tức cho người năm giữ cổ phiếu. Cổ tức có thể bằng tiền, cổ phiếu thưởng.
- Hoặc hưởng quyền mua cổ phiếu với giá ưu đãi. Trường hợp này là khi công ty muốn dễ dàng tăng vốn chủ sở hữu hoặc huy động thêm vốn trên thị trường từ chính các công đông hiện hữu. Công ty sẽ cho phép cổ đông hiện hữu có quyền mua cổ phần phát hành thêm với giá ưu đãi (thường thấp hơn nhiều so với thị giá hiện tại của cổ phiếu) theo tỉ lệ nhất định ứng với số cổ phần mà mỗi cổ đông đang nắm giữ.
Các bước đầu tư chứng khoán
Để bắt đầu đầu tư chứng khoán, bạn cần:
- Mở một tài khoản chứng khoán
- Nạp tiền vào tài khoản chứng khoán
- Tiến hành giao dịch mua bán chứng khoán
Mở tài khoản chứng khoán
Bạn cần lựa chọn một công ty chứng khoán uy tín và lớn mạnh trên thị trường. Một mức phí giao dịch rẻ cũng là một điều kiện hấp dẫn. Và mình khuyến nghị bạn nên chọn công ty chứng khoán VPS. Bởi vì VPS hiện là công ty chứng khoán đứng đầu về thị phần môi giới phái sinh nhiều năm liền. Ngoài ra, liên tục nhiều năm đứng trong tốp đầu thị phần môi giới chứng khoán cơ sở. Đặc biệt trong quý 1/2021 vừa qua, lần đầu tiên VPS leo lên vị trí dẫn đầu thị phần môi giới.
Với ưu điểm là có hệ thống giao dịch tiện lợi, công nghệ 4.0. Có đội ngũ CTV, chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm và tài năng. Việc tạo tài khoản chứng khoán VPS cực kỳ dễ dàng, và tiện lợi. Có thể làm hoàn toàn online, không cần đến trụ sở VPS để nộp bản cứng. Cũng như là mức phí giao dịch chứng khoán ở VPS luôn là mức phí ưu đãi, rẻ nhất thị trường. Đặc biệt là VPS đang có chương trình miễn phí phí giao dịch cho khách hàng mở mới trong tháng đầu tiên sau khi mở tài khoản tại VPS.
Bạn có thể tạo tài khoản chứng khoán VPS online theo đường link dưới đây:
Nạp tiền vào tài khoản chứng khoán
Sau khi tạo tài khoản chứng khoán xong, bạn cần nạp tiền vào tài khoản chứng khoán để có thể mua cổ phiếu. Dưới đây là bài viết hướng dẫn nạp tiền vào tài khoản chứng khoán:
Bắt đầu giao dịch như thế nào?
Sau khi nạp tiền vào tài khoản chứng khoán. Bạn có thể tiến hành giao dịch mua bán cổ phiếu. Dưới đây là video mình đã hướng dẫn cách sử dụng hệ thống smartone của VPS để giao dịch chứng khoán:
Hiểu một số khái niệm cơ bản
Các sàn giao dịch
Ở Việt Nam hiện nay có 3 sàn chứng khoán chính mà bạn có thể giao dịch:
- Sàn HOSE (hay là HSX): tên tiếng Anh là Hochiminh Stock Exchange hay còn gọi là sở giao dịch chứng khoán TPHCM. Đây là sàn giao dịch nổi tiếng và uy tín nhất Việt Nam. Nơi tập trung các doanh nghiệp niêm yết hàng đầu về vốn hoá cũng như năng lực tài chính. Nổi bật về tính thanh khoản và khả năng thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Để được niêm yết trên sàn HSX thì doanh nghiệp phải đảm bảo đạt được những điều kiện nghiêm ngặt về lợi nhuận, năng lực tài chính, vốn hoá, số lượng cổ đông đại chúng phải ít nhất 300 người và nắm giữ ít nhất 20% vốn hoá công ty. Biên độ giá giao dịch của mỗi phiên ở HSX là 7%.
- Sàn HNX (Hanoi Stock Exchange): hay còn gọi là sở giao dịch chứng khoán Hà Nội. Là sàn uy tín thứ 2 sau HSX. Biên độ giá giao dịch ở sàn này mỗi phiên có thể lên tới 10%.
- Sàn UPCOM: tiên tiếng Anh là Unlisted Public Company Market. Đây là nơi niêm yết của những doanh nghiệp chưa đủ điều kiện hoặc chưa muốn niêm yết lên 2 sàn HSX và HNX. Sàn này được xây dựng như một sàn OTC (thị trường phi tập trung), doanh nghiệp đại chúng chỉ cần đăng ký là có thể niêm yết. Biên độ giao dịch là 15% mỗi phiên, nhưng bị hạn chế hơn so với HSX và HNX về thanh khoản, cũng như mức độ rủi ro cao hơn.
Chúng ta hoàn toàn có thể giao dịch trên cả 3 sàn trên nếu bạn có một tài khoản chứng khoán của một công ty chứng khoán bất kỳ.
Cách chỉ số chứng khoán
- VNINDEX: chỉ số bình quân giá chứng khoán hiện tại so với bình quân thời kỳ gốc lựa chọn (28/07/2020), để biết được biến động của giá hiện tại so với thời kỳ đầu của sàn HSX. Đây là thông số cho chúng ta biết được giá trị toàn sàn HSX gồm quy mô và vốn hoá của tất cả các cổ phiếu thay đổi như thế nào so với ngày đầu tiên.
- VN30 Index: chỉ số bình quân giá chứng khoán của 30 doanh nghiệp niêm yết lớn nhất sàn HSX về vốn hoá và thanh khoản. Chiếm tới 80% vốn hoá và 60% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường. 30 doanh nghiệp này còn gọi là các cổ phiếu blue chips.
- HNX: tương tự như VNINDEX, đây là chỉ số bình quân giá chứng khoán hiện tại của sàn HNX.
- HNX30: tương tự như VN30, đây là chỉ số của 30 doanh nghiệp niêm yết lớn nhất sàn HNX.
- UPCOM: chỉ số bình quân giá chứng khoán của sàn UPCOM.
Chúng ta thường dùng chỉ số VNINDEX để phân tích đánh giá xu thế của toàn thị trường vào thời điểm hiện tại để đưa ra quyết định đầu tư. Nếu thị trường đang ở một uptrend thì là cơ hội để đầu tư rất tốt. Nhưng nếu thị trường downtrend thì có thể chúng ta nên giữ lại tiền trong tài khoản để tránh bị thua lỗ.
Cách xem bảng giá
Bảng giá là nơi thể hiện diễn biến mua bán, giá mua bán và khối lượng đặt mua bán đối với từng giá, qua đó thể hiện cung cầu của thị trường.
Qua video hướng dẫn sử dụng smartone VPS để giao dịch chứng khoán thì mình cũng đã nói rất kỹ về cách xem bảng giá rồi. Ở đây mình sẽ nói thêm một số khái niệm nữa.
- Giá tham chiếu: giá màu vàng – chính là giá đóng của phiên trước đấy
- Giá màu xanh lơ (xanh da trời): giá sàn, chính là giá thấp nhất có thể có trong phiên giao dịch
- Giá màu tím: giá trần, chính là giá cao nhất có thể có trong phiên giao dịch
- Giá màu xanh lá cây: thể hiện giá tăng so với giá tham chiếu
- Giá màu đỏ: giá giảm so với giá tham chiếu
Khung thời gian giao dịch trên các sàn
Quy định về thời gian giao dịch trên 3 sàn HSX, HNX, UPCOM đều:
- Giao dịch từ thứ 2 đến thứ 6
- Không giao dịch vào nghỉ lễ và thứ 7, chủ nhật
- Bắt đầu giao dịch từ 9h00, và kết thúc giao dịch vào 15h00, nghỉ trưa từ 11h30 đến 13h00
Tuy nhiên, mỗi sàn đều có những quy định riêng như sau:
Các loại lệnh mua bán thường được sử dụng
Tuỳ vào sàn giao dịch, khung giờ giao dịch mà có các loại lệnh mua bán khác nhau, với thứ tự ưu tiên khác nhau. Bạn cần biết rõ lệnh nào áp dụng được trong khung giờ nào, thứ tự ưu tiên giữa các loại lệnh để đặt lệnh cho phù hợp. Khái niệm một số lệnh quan trọng như sau:
- Lệnh ATO (At the openning): lệnh chỉ được dùng tại phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa (9h-9h15 của sàn HSX), là lệnh mua bán cổ phiếu tại mức giá mở cửa, được ưu tiên khớp trước lệnh LO
- Lệnh ATC (At the closing): lệnh chỉ được dùng tại phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa (14h30 đến 14h45 trên sàn HSX và HNX), là lệnh mua bán cổ phiếu tại mức giá đóng cửa. Ưu tiên khớp trước lệnh LO.
- Lệnh LO: là lệnh mua và bán cổ phiếu tại một mức giá xác định
- Lệnh MP: lệnh mua/bán tại mức giá thấp/cao nhất hiện có trên thị trường trong phiên khớp lệnh liên tục trên sàn HSX.
- Lệnh MOK, MAK, MTL: lệnh mua/bán tại mức giá thấp/cao nhất hiện có trên thị trường trong phiên khớp lệnh liên tục trên sàn HNX.
Chơi chứng khoán có phải cờ bạc không?
Ngày trước, khi chưa thực sự đầu tư chứng khoán thì mình cũng từng nghĩ chứng khoán là cờ bạc. Vì đơn giản là mình được nghe nhiều chuyện về nhiều người thua lỗ chứng khoán, táng gia bại sản, thậm chí nhảy lầu tự tử. Nhưng khi bắt đầu quan tâm đến nó, thì mình nhận ra là chỉ khi mình làm một việc gì đó mà không hiểu gì về nó, đó là cờ bạc. Khi mình tự trang bị cho mình đủ kiến thức và kỹ năng thì nó là đầu tư, là cơ hội sinh lời vô hạn.
Dưới đây là một ảnh vui:
Đa phần các nhà đầu tư thua lỗ trong chứng khoán vì FOMO: fear of missing out. Đây là một hiệu ứng đám đông, khi bạn bị xuối giục bởi đám đông hô hào, bởi các phương tiện truyền thông mà nhà cái đưa ra trên facebook, hội nhóm zalo, báo, đài, … để dụ bạn mua vào một cổ phần nào đó. Mà cổ phần đó bạn không biết là nó đang ở vị thế nào. Và thế rồi bạn nghĩ nó là một cơ hội tốt để kiếm tiền, bạn sợ hãi rằng không nhanh thì bạn sẽ mất một cơ hội tốt. Thế rồi bạn bị đu đỉnh. Mua phải cổ phần ở giá cao, sau đó giá cổ phần đột ngột giảm sâu về mức đáy, và bạn bị thua lỗ, bị om tiền. Khi thua lỗ cao quá rồi (từ 10-20%), bạn không đành cắt lỗ, thế là bạn từ nhà đầu cơ ngắn hạn chuyển thành nhà đầu tư dài hạn. Và khi nó giảm sâu quá, không chịu được, bạn cutloss, nhưng đến khi bạn cutloss xong, cổ phần lại phục hồi giá … bla bla … Rất nhiều kịch bản, và rất nhiều rủi ro.
Chỉ khi nào bạn thực sự am hiểu thị trường, am hiểu cổ phần mình đầu tư thì chơi cổ phiếu mới không còn là cờ bạc, mà nó trở thành cơ hội kiếm tiền, thành nguồn lợi nhuận cực kỳ lớn trong thời gian ngắn.
Làm thế nào để đầu tư chứng khoán hiệu quả?
Xác định vị thế đầu tư của mình
Trước khi đầu tư, bạn nên tự xem xét khẩu vị đầu tư của mình:
- Nhà đầu cơ ngắn hạn: đa phần nhà đầu tư nhỏ lẻ đều ở loại này. Bạn kiếm lợi nhuận bằng việc mua giá thấp, bán giá cao để ăn chênh lệch. Kiểu nhà đầu cơ này, bạn phải mua bán dứt khoát. Một khi xác định được điểm vào cổ phần thì vào, cảm thấy ăn đủ thì đi ra. Còn nếu khi vào sai, bạn dứt khoát cutloss (-5 đến -10%). Bảo toàn được vốn và lợi nhuận sẽ giúp bạn lấy lại những gì đã mất ở những cơ hội lần sau.
- Nhà đầu tư dài hạn: phù hợp với người nhiều tiền. Bạn cần phải am hiểu nội tại doanh nghiệp, tài năng của lãnh đạo doanh nghiệp, xác định lợi thế cạnh tranh của nó, triển vọng phát triển trong lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp và rất nhiều yếu tố khác … Khi đầu tư vào doanh nghiệp, bạn có thể để khoản đầu tư này vài năm, thậm chí lâu hơn nếu doanh nghiệp vẫn hoạt động tốt. Và lợi nhuận thu được là cổ tức, hoặc quyền chi phối doanh nghiệp nếu bạn nắm được số cổ phần chi phối doanh nghiệp. Đối với đầu tư kiểu này, cần bỏ qua mọi biến động ngắn hạn của giá cổ phiếu.
Tìm hiểu thông tin về doanh nghiệp
Trước khi muốn đầu tư vào một doanh nghiệp nào đó, bạn cần tìm hiểu thông tin của nó như lợi nhuận hàng năm, hàng quý, các chỉ số tài chính, các thông tin về đơn hàng, trúng thầu, chia cổ tức, giá nguyên vật liệu đầu vào, giá sản phẩm đầu ra … Bạn có thể dễ dàng tìm thấy chúng ở các trang như cafef.vn, finance.vietstock.vn hay trên mọi phương tiện thông tin đại chúng.
Nói chung khi biết thông tin cơ sở của doanh nghiệp tốt thì việc đầu tư của chúng ta nó cũng yên tâm hơn.
Phân tích cơ bản
Phân tích cơ sở hay còn gọn là phân tích các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp như:
- Các báo cáo tài chính hàng năm, hàng quý
- Sự tăng trưởng lợi nhuận và doanh thu hàng năm, hàng quý
- Bảng cân đối kế toán, hàng tồn kho, tỉ lệ nợ/tàn sản, nợ xấu, …
- Các chỉ số tài chính như P/E, BVPS, EPS, ROE, ROS, …
- Năng lực lãnh đạo doanh nghiệp
- Triển vọng phát triển của ngành nghề kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp trong hiện tại và tương lai
- Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp so với những doanh nghiệp cùng ngành …
- Giá nguyên vật liệu đầu vào, giá sản phẩm đầu ra …
- Thị giá của doanh nghiệp hiện tại có rẻ hơn so với giá trị thực tế của nó không?
Và rất nhiều thứ khác cần phải học nữa. Nói chung, để hiểu được phân tích cơ sở của doanh nghiệp, bạn phải học rất nhiều kiến thức, thậm chí bạn còn phải có quan hệ với người nội bộ doanh nghiệp. Cái này dành cho những doanh nhân, những nhà đầu tư thực thụ chứ không phải cho nhỏ lẻ đầu cơ ngắn hạn.
Phân tích kỹ thuật
Trái ngược với phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật đơn thuần là toán học và xác xuất thống kê. Dựa vào việc nghiên cứu sự di chuyển của đường giá cũng như các yếu tố liên qua như khối lượng, biên độ giao động giá, … để dự đoán sự di chuyển tiếp theo của đường giá trong tương lai.
Phân tích kỹ thuật giúp những người đầu tư cá nhân, đầu tư nhỏ lẻ không am hiểu tình hình doanh nghiệp vẫn có thể chọn được điểm mua vào cổ phiếu ngay khi giá cổ phiếu bắt đầu tăng. Và bán cổ phiếu ra ngay khi có tín hiệu đảo chiều xu hướng.
Lập danh sách theo dõi những doanh nghiệp tốt
Khi bạn đã tìm ra được những doanh nghiệp tốt có thể đầu tư, bạn có thể tạo một danh sách để theo dõi chúng. Việc theo dõi thường xuyên này giúp bạn không để mất cơ hội đầu tư khi nó đến. Một khi xác định được điểm mua vào phù hợp, bạn mua ngay cổ phiếu đó. Và khi thấy có dấu hiệu đảo chiều xu hướng tăng thành xu hướng khác, bạn bán ra cổ phiếu đó.
Tìm một người cố vấn đầu tư tốt
Đến đây, các bạn có thể thấy rằng, để trở thành một nhà đầu tư lão luyện phải cần rất nhiều kiến thức. Ngay cả những nhà đầu tư lâu năm cũng chưa chắc đã thông thạo hết.
Vì vậy, để tiết kiệm thời gian và tiến đến thành công nhanh hơn trong đầu tư, bạn cần tìm một cố vấn tốt cho mình. Người cố vấn tốt có thể là người bạn có kinh nghiệm đầu tư lâu năm và thành công trong đầu tư. Hoặc có thể đó là cộng tác viên, broker từ các công ty chứng khoán.
Nhưng để tìm được một cố vấn tốt cũng không hề đơn giản. Trong khi thị trường chứng khoán phát triển sôi động như hiện nay, có rất nhiều công ty chứng khoán đã tuyển ồ ạt CTV, broker không hề có kinh nghiệm và trình độ phân tích chứng khoán. Rất nhiều người trong số đó chỉ là sinh viên, hoặc những người còn ít tuổi, chưa hề cầm tiền của mình đi đầu tư bao giờ. Rất nhiều người trong số đó đã làm thiệt hại lớn cho nhà đầu tư.
Nói sơ qua về bản thân mình một chút. Mình bản thân là một kỹ sư IT, đã từng làm cho nhiều doanh nghiệp nước ngoài với mức lương cao, nhiều người mơ ước. Mình có niềm đam mê lớn với đầu tư chứng khoán và có kinh nghiệm nhiều năm đầu tư. Mình đã nghiên cứu nhiều trường phái đầu tư, từ đầu tư cơ giá trị, phân tích cơ bản doanh nghiệp, tới phân tích kỹ thuật. Để đạt tới hiệu quả trong đầu tư, mình cũng đã trải qua rất nhiều lần thất bại trong đầu tư. Qua những lần thất bại đó cho mình kinh nghiệm đầu tư chứng khoán cũng như tâm lí đầu tư vững chãi. Cùng vốn kiến thức đầu tư thu thập được, đã giúp mình dần tiến bộ và hái được quả ngọt trong những năm đầu tư chứng khoán gần đây. tuantrader.com là blog do chính mình lập ra, nhằm mục đích giúp đỡ cộng đồng, và cung cấp thêm kiến thức đầu tư cho mọi người. Hoàn toàn miễn phí. Đấy là những kinh nghiệm thực chiến và kiến thức thực tế, không có trong sách vở nào dậy.
Anh chị em nào muốn tìm một cố vấn đầu tư, với những lời khuyên bổ ích, muốn được khuyến nghị những cổ phiếu tốt cũng như thời điểm mua bán chính xác, mang lại lợi nhuận cao, xin liên hệ với mình qua:
- Sđt/zalo: 0923390138
- Facebook: https://www.facebook.com/vutuan1368
- Fanpage: https://www.facebook.com/vutuanchungkhoan/
- Room zalo chia sẻ chứng khoán: https://zalo.me/g/gwnjlv373
- Telegram: https://t.me/+iL81Kk5XAIFiNzk1